نشست شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی استان یزد با حضور معصومه آقاپور مشاور رئیس‌جمهور در امور اقتصادی برگزار شد.
مجتبی دستمالچیان، رئیس اتاق بارزگانی یزد در این نشست با بیان این مطلب که یزد شهری است که در دل کویر واقع شده و از کمترین امکانات طبیعی همچون آب‌وخاک و… برخوردار بوده گفت: بااین‌حال این شهر از نظر منابع معدنی و منابع انسانی غنی و ثروتمند است و مهم‌ترین سرمایه استان همان سرمایه انسانی است. گذشتگان ما در این شرایط اقلیمی موفق به ساختن شهری شده‌اند که امروزه به شهری جهانی شهرت یافته و ما به آن می‌بالیم.
رئیس اتاق یزد ادامه داد: چند مسئله اصلی و عمده در استان وجود دارد ازجمله مسئله راه‌های استان باید موردتوجه باشد. باتوجه‌به اینکه یزد جزء مثلث گردشگری کشور و یک شهر جهانی است؛ اما متأسفانه مسیرهای ورودی به یزد مناسب نیست و علی‌رغم داشتن فرودگاه بین‌المللی هیچ‌گونه پرواز بین‌المللی ترانزیتی مستقیم به یزد وجود ندارد. اوضاع ناوگان ریلی نیز مساعد نیست. سابقاً قطار سریع‌السیر برای مسیر یزد به تهران وجود داشته که اکنون این قطار نیز در دسترس نیست.
وی همچنین با اشاره به مسیر ریلی بافق – ارژنگ ادامه داد: بسیار ضروری است که این مسیر دوبانده شده و همچنین از اجرای پروژه راه‌آهن یزد – اقلید بخش اندکی باقی‌مانده که لازم است با اختصاص مبلغ یک‌همت این مسیر به بهره‌برداری کامل برسد. این امر منجر به راه‌اندازی شبکه ترانزیتی شمال به جنوب و شرق به غرب کشور خواهد شد. در خصوص اجرای پروژه آزادراه یزد – تهران پیشنهاد شده و البته مسیر یزد – نطنز دارای آزادراه است. همچنین باوجود تأیید این پیشنهاد از سوی وزارت‌خانه بااین‌حال به دلیل اختلاف‌نظر در پرداخت هزینه پروژه و اینکه این هزینه به‌صورت پرداخت 70 درصد هزینه از سوی بخش خصوصی و 30 درصد بخش دولتی باید انجام شود تأکید ما بر این است که پرداخت هزینه پروژه به‌صورت 50-50 انجام گردد.
یزد در صدر فروش انرژی قرار دارد
غضنفر امیرجلیلی نایب‌رئیس اتاق بازرگانی یزد نیز با اشاره به اینکه بیشترین درصد فروش انرژی برق بین همه استان‌ها متعلق به یزد است، اظهار کرد: این امر دلالت بر صنعتی بودن استان دارد و برق استان صرفاً در خانه مصرف نمی‌شود؛ بلکه استان یزد قریب 3600 واحد تولیدی دارد که مصرف‌کننده برق هستند. همچنین میزان مصرف گاز طبیعی در بخش صنعت استان نیز زیاد است و دوبرابر میزان مصرف گاز طبیعی در کشور است که این امر نیز بیانگر میزان تلاش و کار در استان یزد است.
وی افزود: میزان درآمدزایی در استان یزد زیاد است؛ اما در سال جاری متأسفانه 35 درصد از میزان درآمدها محقق نشده است. این امر ناشی از صنعتی بودن استان و وابستگی شدید به انرژی برق است به گونه ای که قطع برق در یزد بیشتر از سایر استان ها به فعالیت های تولیدی و اقتصادی آسیب وارد می کند. لذا این کاهش مستقیماً منجر به ضعف توانایی استان در تحقق درآمدهای دولتی خواهد شد و زمینه عدم النفع کشور را فراهم می کند به گونه ای که یزد جزو آخرین استان ها از لحاظ تحقق درآمدهای مالیاتی قرار گرفته است.
وی ادامه داد: این در حالی است که یزد همواره در بسیاری از شاخص‌ها اول بوده و اما به دلیل کمبود انرژی، یزد نتوانسته که نفع دولت را تأمین نماید؛ لذا توزیع برق در بین استان‌ها باید به‌گونه‌ای باشد که به استان‌های صنعتی آسیبی وارد نسازد، باتوجه‌به اینکه تولید برق در استان یزد نیز بیش از مصرف است. همچنین بخش خصوصی استان یزد همواره در ساخت نیروگاه پیش‌گام بوده، اما مقرراتی وجود دارد که بر اساس آن راندمان کمتر از 50 درصد باید برای دریافت سهمیه گاز خود از شوراهای حاکمیتی مجوز دریافت نمایند. این محدودیت موجب شده که کشورهای بزرگ در استان یزد با توجه به توان خود از ورود به این حوزه خود داری نمایند. لذا پیشنهاد می شود تخصیص سهمیه گاز مورد نیاز مربوط به نیروگاه های خود تآمین بخش خصوصی البته منوط به استفاده از تجهیزات باکیفیت تا سقف 5 درصد میزان مصرف استان به شرکت ملی واگذار گردد.
امیر جلیلی در خصوص صدور گواهی صرفه‌جویی نیز با اشاره به اینکه صدور این گواهی به‌صورت متمرکز در تهران انجام می‌شود، گفت: این بروکراسی اداری سبب زمان بر بودن رویه شده و پیشنهاد می‌شود که این مسئولیت به‌صورت پایلوت به استان یزد واگذار گردد.
ضرورت تبدیل بافت تاریخی یزد به منطقه ویژه گردشگری
اصغر نبیل رئیس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی یزد نیز با اشاره به اینکه در تمام دنیا برای اخذ هرگونه تصمیمی ضرر و آسیبی که ممکن است آن تصمیم برای حوزه گردشگری به دنبال داشته باشد مورد ارزیابی قرار می‌گیرد گفت: متأسفانه این مسئله در ایران چندان حائز اهمیت نیست، ضمن آنکه مزیت‌های گردشگری بر هیچ یک از مسئولان و دولتمردان ما پوشیده نیست.
نبیل تأکید کرد: یزد شهر جهانی و دارای هزار هکتار بافت تاریخی زنده و منحصربه‌فرد است. همچنین یزد به شهر هم‌زیستی مسالمت‌آمیز ادیان معروف است و در بافت تاریخی کلیسا و کنیسه و مسجد و آتشکده را در کنار هم مشاهده می‌کنیم. اما متأسفانه این بافت در حال نابودی است و باید این بافت مرمت شده و کاربری تجاری داشته باشد تا رونق پیدا کند؛ بنابراین پیشنهاد می‌شود که بافت تاریخی به منطقه ویژه گردشگری تبدیل گردد و مشوق‌های لازم برای آبادانی این منطقه لحاظ گردد. باتوجه‌به اینکه شعار استاندار محترم نیز یزد پایدار است برای پایداری استان راهکاری بهتر از رونق گردشگری وجود نخواهد داشت.
توسعه صادرات و ارزآوری نیازمند حمایت بانک مرکزی است
علی فرشاد پور رئیس کمیسیون بازرگانی داخلی و واردات اتاق یزد با تأکید بر اینکه صنعت استان یزد خصوصی است و بخش بسیاری از محصولات صادر می‌گردد و ارزآوری که استان یزد در سال 1403 داشته قریب به یک میلیون دلار بوده است گفت: با توجه به شرایط و زیرساخت های موجود با حمایت بانک مرکزی در راستای ایجاد خط توسعه ارتباطی، می توان در راستای توسعه صادرات و ارزآوری مساعدت نمود. لذا پیشنهاد می شود خط اعتباری ویژه تسهیلات بانک مرکزی برای یزد برقرار گردد با نرخ عادی تا مسئله ارزآوری به دو برابر ارتقا یابد. همچنین در حوزه صنایع مانند کاشی -سرامیک و نساجی که در حال حاضر نیاز به بازسازی و بازتعریف دارند و این امر نیازمند حمایت ملی است. علاوه بر آن حفظ بازارهای صادراتی نیز حائز اهمیت است.
یزدی‌ها طعم افزایش قیمت را در سبد غذایی خود می‌چشند
محمد دهقان مدیرکل هماهنگی امور اقتصادی استانداری یزد با بیان این مطلب که حوزه معیشتی مسئله‌ای که مبتلا به کل کشور است تصریح کرد: رئیس‌جمهور نیز خواستار توجه ویژه به مسائل معیشتی هستند و قریب یک سال که در تأمین به‌موقع کالاهای اساسی کشور در استان یزد و عمدتاً کالاهای تنظیم بازار دچار مشکل هستیم. همچنین یزد دچار تورم اقلام خوراکی بوده و یزدی‌ها مرتباً طعم افزایش قیمت را در سبد غذایی خود می‌چشند. یکی از علت‌های این امر تأمین به‌موقع ارز و نهاده‌های تولید در بخش کشاورزی و دامی است. به‌طوری‌که نهاده‌های استراتژیک برای پشتیبانی از گوشت و پروتئین بسیار کاهش‌یافته است. استان یزد به واسطه موقعیت جغرافیایی و منطقه لجستیکی که در آن واقع شده تقاضای استان‌های کرمان و فارس به بازار یزد فشار وارد می‌کند. این در حالی‌ست که در حال حاضر نیز استان تولیدکننده گوشت مرغ است و تولید تخم‌مرغ مازاد بر نیاز استان است؛ لذا استمرار این وضع سبب افزایش فعالیت دلالان گشته و کنترل تخصیص به‌موقع نهاده‌ها از سامانه رسمی بازارگاه از مدیریت سازمان جهاد و سازمان‌های ذی‌ربط خارج گشته است.
وی با تأکید بر اینکه استان یزد مکان امنی برای تولید نهاده‌های دامی است گفت: یزد حتی قادر به تأمین مازاد بر مصرف این محصولات نیز هست به‌شرط آنکه ارز و نهاده‌ها به‌موقع در اختیار تجار یزد قرار گیرد.
بخش خصوصی درگیر ماجرای پرغصه تخصیص ارز هستند
کاظم صادقیان، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان یزد، نیز با تأکید بر ضرورت تغییر مدل تخصیص ارز گفت: تمام بخش خصوصی درگیر ماجرای پرغصه تخصیص ارز هستند. همچنین مدل ترخیص کالا در گمرک نیز مشکل دارد و در بسیاری از موارد اجناس برای مدت طولانی در گمرک می‌ماند و بعضاً با ریسک‌پذیری مسئولان استانداری یا پادرمیانی همکاران حوزه دادستانی اجناس اجازه ترخیص از گمرک می‌یابند. این امر منجر به معطل ماندن تولید برای مدت‌های طولانی شده و نوعی رقابت منفی در خرید مواد اولیه از سوی بازرگانان شکل بگیرد؛ لذا پیشنهاد می‌گردد که نظارت‌ها به‌صورت پسینی اعمال گردد و واحدهای تولیدی تعهدات خود را پس از ترخیص کالا از گمرک اجرا نمایند.
محمدمهدی صفوی معاون امور بهره‌وری شرکت گاز استان یزدنیز با بیان این مطلب که مصرف گاز استان معادل 85 درصد مربوط به بخش نیروگاهی و صنعت است تصریح کرد: با توجه به اینکه از لحاظ جمعیتی استان یزد بیست و ششمین استان در کشور و به لحاظ گستردگی هشتمین استان پهناور کشور است اما دهمین مصرف کننده گاز در کل کشور است. همچنین استان یزد سومین مصرف کننده گاز در حوزه فولاد و دومین مصرف کننده گاز در حوزه کشاورزی است، لذا تمامی این موارد دلالت بر صنعتی بودن استان و نیازمندی به پایداری گاز در تمامی فصول دارد. اما آنچه برای بخش خصوصی آزار دهنده است قوانینی است که ابلاغ می گردد و شرکت ملی گاز ناگزیر است آنها را عملیاتی نماید. همچنین مالیات بر ارزش افزوده که روی صورت حساب های گاز اعمال می گردد بر اساس ماده 26 فصل ششم قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب 12/4/1400 مجلس شورای اسلامی است که میزان مالیات بر ارزش افزوده گاز را 15 درصد اعلام نموده که این امر بر اساس توان مالیاتی صاحبان صنایع لحاظ نمی گردد
کارآفرین باید بتواند با آرامش و اطمینان کار کند
فرهاد شیخی مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان یزد با بیان این مطلب که یزد سرزمین کار و تلاش و قناعت است گفت: امروز باید در دولت وفاق ملی قدری هوشمندانه‌تر عمل کرد تا محیط کسب‌وکار برای مردم سخت‌کوش و خوشنام ساده‌تر و شفاف‌تر و امیدبخش‌تر باشد. زمانی که از بهبود محیط کسب‌وکار صحبت می‌شود صرفاً منظور صدور مجوز یا تأمین تسهیلات نیست، بلکه منظور این است که کارآفرین یزدی بتواند با آرامش و اطمینان کار کند. همچنین کارگر باکرامت انسانی و امنیت شغلی امرارمعاش کند و دولت به‌جای مانع‌تراشی همراه کارگر و کارفرما و جامعه تولید باشد. در استان یزد در اداره تعاون، کاهش بروکراسی اداری و حرکت به سمت خدمات هوشمند و گفت‌وگوی منظم با کارآفرینان در دستور کار داریم. همچنین حمایت از تعاونی‌های کارآفرین و دانش‌بنیان و زمینه‌سازی برای اشتغال پایدار به‌ویژه در مناطق کمتر برخوردار موردتوجه است. تا تابستان 1404 با نرخ بیکاری کمتر از 6 درصد جایگاه دوم کشور را بعد از تهران داریم، همچنین مشارکت اقتصادی در یزد 43/44 درصد و نسبت اشتغال 40/8درصد و تعداد مجوزهای اداری ساده شده 20 مجوز با مجموع سرمایه 40 میلیون دلار است و تراز تجاری استان مثبت است. همچنین میزان صادرات نسبت به واردات افزایش داشته و درآمد عمومی استان 102 هزار و هشتصد و نود میلیارد ریال بوده است.
وی ادامه داد: این آمارها بیانگر این است که فرصت‌های سرمایه‌گذاری برای توسعه اشتغال در استان مناسب است و البته نیازمند حمایت نیز است. البته از جمله اقداماتی که قرار است در دولت وفاق ملی دنبال شود ایجاد پلتفرم آنلاین برای فروش محصولات تعاونی‌ها موردنظر است و تأثیر آن دستیابی به بازار و افزایش فروش است. دومین هدف نیز اقتصاد گردشگری صنعتی و فرهنگی است که در یزد با جدیت پیگیری خواهد شد. همچنین جذب سرمایه‌گذاری جمعی و ایجاد سامانه سرمایه‌گذاری جمعی با مشارکت مردم بانک‌ها موردنظر است که تأثیر آن کاهش وابستگی به منابع بانکی افزایش مشارکت عمومی در این راستاست. مرکز نوآوری شتاب‌دهنده‌ها را نیز موردنظر داریم و سامانه هوشمند کاهش کسب‌وکار موردنظر است و همکاری بین شرکتی بسیار حائز اهمیت است.
سید محمد رستگاری مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و استان یزد با بیان این مطلب که بافت تاریخی یزد تنها بافت تاریخی کشور است که به ثبت جهانی رسیده است، اظهار کرد: لذا انتظار داریم به این بافت به‌صورت منحصربه‌فرد نگریسته شود. همچنین این بافت یک ردیف اختیاری در سازمان برنامه‌وبودجه داشته؛ اما دو سال است که ردیف برداشته شده اما از مقامات خواستیم برای حفظ ظاهر این ردیف حفظ شود. بااین‌حال هنوز این مهم اجرا نشده است و تقاضامندیم برای حفظ ظاهر در پیش چشم سایر دولت‌ها عنوان این ردیف حفظ شود. همچنین این بافت تاریخی زنده است و نیازمند مشوق‌ها و تسهیلات ویژه برای ساکنان این مناطق در نظر گرفته شود.
محمد قاسم‌پور مدیرکل گمرکات استان یزد، با اشاره به اینکه برای توسعه قلمرو گمرک حتماً باید کالا از گمرک به واحد تولیدی منتقل شود و واحد تولیدی به کالا دسترسی یابد، تصریح کرد: این مهم بیش از هر چیز در راستای تعامل شایسته‌ای که نهادهای نظارتی و مراجع قضایی از درگاه کارگروه تسهیل و کمیته ارزی مشارکت و حضور مؤثر داشتند اتفاق افتاده است؛ لذا 25 درصد از کالاها از این طریق ترخیص شده و در اختیار صاحب کالا قرار گرفته که فلسفه اصلی موضوع رعایت شده است، اما در سایر موارد دسترسی به کالا منوط به حل شده مسئله ارزی است. همچنین با توجه به اینکه صادرات استان نسبت به واردات هر ساله افزایش قابل ملاحظه ای داشته است و از دوسال گذشته تا کنون تراز تجاری استان مثبت بوده است. در واقع این امر یکی از مزیت های تجارت خارجی استان یزد است، اما با دخالت کارت های بازرگانی در حوزه صادرات این مبلغ رو به کاهش است لذا خواهشمندیم تسهیلات ارزی که به واحدهای تولیدی اختصاص می یابد مستقیما به خود آنها داده شود و درصد رفع تعهد ارزی تعدیل گردد اما صادرات توسط تولیدکنندگان واقعی انجام گیرد و کارت های بازرگانی حذف گردد.
علی‌اصغر بیگی رئیس کمیسیون تسهیل تجارت و توسعه صادرات اتاق یزد با بیان این مطلب که در حوزه بورس کالا، مدیریت قیمت و رقابت کالاها صنایع پایین‌دستی را با مشکل مواجه ساخته است، گفت: این امر موجب شده تا بسیاری از تولیدکنندگان از عرصه تولید و صادرات رسماً کنار زده شوند. همچنین باید در حوزه تعهدات ارزی تدابیری اندیشیده شود، در واقع باوجودآنکه بخش خصوصی قادر است خود را به‌خوبی مدیریت کند؛ اما چنین موانعی می‌تواند بخش خصوصی را فلج کند. به‌عنوان‌مثال در حوزه بورس فلزات در سه هفته گذشته تا مرز 57 درصد رقابت وجود داشته است.
دخالت بانک مرکزی در تمام مسائل اقتصادی مشکل‌زاست
دستمالچیان رئیس اتاق یزد با تأکید بر اینکه امروزه بسیاری از مدیران درک درستی از شرایط کنونی کشور ندارند، تصریح کرد: در شرایط کنونی باتوجه‌به حمله نظامی و تحریم‌های شدید اقتصادی و… شرایط بسیار سخت است و باید نگاه ویژه‌ای وجود داشته باشد. در واقع کالاهای غیرضروری به‌راحتی وارد می‌شود و در تأمین مواد اولیه دچار مشکل هستیم. همچنین بانک مرکزی به‌غیراز چاپ اسکناس سود و منفعت دیگری برای دولت نداشته است که این امر سبب کاهش ارزش پول کشور نیز شده است. برای مثال در آرژانتین با حذف بانک مرکزی نرخ تورم به تک‌رقمی رسیده است. همچنین صنعت دیگر تاب‌آوری گذشته را ندارد و قادر نیست عدم تعهدات مالی دولت را جبران کند؛ لذا خواهشمندیم که نگاه به یزد نگاه ویژه‌ای باشد و رسیدگی به مسیر ریلی یزد از واجبات است. همچنین یزد بیشترین برق را در کشور تولید می‌کند و بیشترین سهم خاموشی را نیز دارد که این خاموشی به حوزه صنعت تحمیل می‌شود.
محمدرضا علمدار، معاون هماهنگی امور اقتصادی و گردشگری استانداری یزد، با اشاره به اینکه هیچ استانی به جز یزد در کشور 2000 طرح نیمه‌تمام با پیشرفت فیزیکی بالای 50 درصد در بخش‌های صنعتی و معدنی و کشاورزی و گردشگری به‌صورت توأمان ندارد، گفت: همچنین در خصوص جایگاه شورای گفت‌وگوی بخش خصوصی و دولت در استان یزد باید گفت در ارزیابی‌های سه ماه یک‌بار از سوی وزارت کشور استان یزد جزو سه استان برتر کشور بوده است. 14 شاخص برای این ارزیابی وجود داشت که یکی از مهم‌ترین آنها شورای گفت‌وگو و برگزاری منظم جلسات و ارسال مصوبات به تهران بود. البته کمیته‌های تخصصی نیز تقسیم کار نموده‌اند و مسائل را کارشناسانه بررسی می‌کنند؛ بنابراین استان یزد استان خاصی است که در بسیاری از بخش‌نامه‌ها می‌تواند به‌صورت پایلوت انتخاب شود، زیرا یزدی‌ها ابتدا به مسائل کشوری و سپس مسائل استانی توجه دارند.
وی ادامه داد: استان یزد به‌عنوان یک استان صنعتی و معدنی در شرایط خوب بسیار خوب عمل می‌کند؛ اما در شرایط خاص مانند ناترازی ارزی یا ناترازی انرژی تکانه یزد نسبت به کشور بالاتر است.
از ابتکارات جوانان در تصمیم‌سازی‌های اقتصادی استفاده کنیم
معصومه آقاپور مشاور رئیس‌جمهور در امور همکاری‌های اقتصادی با اشاره به جایگاه صنعتی استان یزد اظهار کرد: به دلیل تأثیری که یزد در جی دی پی کشور دارد؛ استان یزد را به‌عنوان مقصد سفر انتخاب کردیم. بخش خصوصی فرمانده جنگ ناجوانمردانه دوازده‌روزه بود و مسئولین دولتی نیز سنگرشکنان این بحران بودند. برنده واقعی نیز ملت ایران بود که با همبستگی و اتحاد باعث رقم‌خوردن این اتفاق خوب شد.
وی ادامه داد: لازم است یک کمیته ویژه تشکیل گردد تا مسائل را دسته‌بندی نماید و رئیس کمیته نیز در ارتباط مستقیم با اینجانب باشد. همچنین در خصوص بورس کالا تولیدکنندگانی که در بورس مشکل دارند مشکلات از طریق یکی از مشاوران بنده و خود من پیگیری خواهد شد. در خصوص تعدد سامانه‌ها باید گفت، سامانه‌ها برای اعمال نظارت ایجاد شد؛ اما به دلیل تعدد سامانه مشکلاتی به وجود آمد؛ لذا رئیس‌جمهور محترم در این زمینه ورود نمودند و پلتفرم مشخصی برای ساماندهی سامانه‌ها ایجاد شد. زیرا این مسئله کلان کشوری است.
آقاپور با اشاره به مسئله مشوق‌ها و معافیت‌های مالیاتی در حوزه هتلداری گفت: به‌صورت موردی و کلان نیز رسیدگی خواهد شد. در خصوص نیروگاه‌ها نیز باید پروپوزالی تهیه شود تا استان‌هایی که مشارکت بیشتر در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر داشتند به‌صورت یک تبعیض روا در بخش قطع برق صنعت کمترین قطعی را داشته باشند. باتوجه‌به اینکه استان یزد سیصد روز آفتابی دارد می‌تواند به‌عنوان پایلوت در این زمینه باشد. همچنین باید در این زمینه تحلیل هزینه – فرصت صورت گیرد. در خصوص بخش تجارت نیز جلسه‌ای خاص با افرادی که در حوزه صادرات فعالیت دارند برگزار گردد. در خصوص پروژه‌ها نیز طرحی در خصوص مالیات‌هایی که مودیان در ماده 100 پرداخت می‌کنند وجود دارد که مودیان مشخص می کنند مالیاتشان در کدام بخش هزینه شود این فرصت خوبی است تا این مورد برای تکمی پروژه های استانی استفاده شود.
در خصوص تسهیلات برای ساکنین بخش بافت تاریخی نیز باید درخواست ها به صورت مشخص مطرح گردد و اولویت بندی صورت گیرد تا خروجی مناسب داشته باشد. همچنین دو گواهی برای استان یزد مناسب است ازجمله گواهی سپرده و تأمین مالی معادن است و گواهی سپرده برای بخش مسکن. استان یزد باید در زمینه استفاده از این گواهی ها اول باشد. همچنین پیشنهاد می شود از جوانان و نسل ضد نیز دعوت گردد تا از ابتکارات آنها برای راه حل ها استفاده گردد. زیرا نباید شکاف بین النسلی اتفاق افتد و باید نقدهای آنها را پذیرفت زیرا آنها دوستانی هستند در کنار ما با نظرات متفاوت. همچنین پیشنهاد می شود محصولات یزد بهتر و بیشتر معرفی گردد، به عنوان مثال می توان از شیرینی یزد در بسته های پذیرایی هواپیما استفاده کرد. در خصوص جذب سرمایه گذار خارجی نیز باید بیشتر تلاش شود.
دیدگاه ها توسط مدیر سایت بسته شده اند.