بیست و دومین نشست شورای پژوهشی اتاق یزد با دستور جلسه همکاری‌های پژوهشی منطقه‌ای بین سه استان کرمان، یزد و اصفهان با حضور رئیس مرکز پژوهش‌های اتاق ایران برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی یزد؛ در این نشست، عیسی منصوری رئیس مرکز پژوهش‌های اتاق ایران، با تأکید بر ضرورت بازنگری در شیوه انتخاب پروژه‌های پژوهشی استانی اظهار داشت: باید از ظرفیت‌های پژوهش و نوآوری به‌صورت اثربخش بهره گرفت و با تغییر رویکرد در تعریف و انتخاب پروژه‌ها، به سمت طرح‌هایی حرکت کنیم که موجب تحول ساختاری در اقتصاد استان‌ها شوند.
رئیس مرکز پژوهش‌های اتاق ایران به اهمیت پایداری و مدیریت منابع در سه استان یزد، کرمان و اصفهان اشاره کرد و گفت: فعالیت‌های صنعتی این سه استان، به‌ویژه در حوزه‌های معدنی، فلزات پایه و نساجی، آب‌بر هستند. بنابراین یکی از اولویت‌های پژوهشی باید تمرکز بر مدیریت پایدار منابع و برنامه‌ریزی برای آینده این استان‌ها باشد. بحران آب و محیط زیست در این مناطق به سرعت در حال تشدید است و نیازمند نگاه جدی و آینده‌نگر هستیم.
منصوری در ادامه با اشاره به تحولات ساختاری در بخش صنعت و کشاورزی استان‌ها اظهار کرد: در یک استان شاهد بازگشت بخشی از فعالیت‌های صنعتی به حوزه کشاورزی هستیم که این خود نشانه‌ای از رکود و ساختار معکوس اقتصادی است. راه‌حل این مسئله تمرکز بر صنایع و خدمات مولد و حرکت به سمت اقتصاد دانش‌بنیان واقعی است، نه توسعه کمی بخش صنعت!
وی پیشنهاد کرد مطالعاتی نوآورانه در حوزه مدیریت کمیابی منابع آب و بازنگری در شاخص‌های بهره‌وری تولید انجام شود و گفت: در ارزیابی‌های اقتصادی کشور، معیار تولید به ازای هکتار زمین در کشاورزی نادرست است؛ باید راندمان تولید بر اساس میزان آب مصرفی محاسبه شود. این تغییر نگاه می‌تواند مسیر توسعه پایدار را روشن‌تر کند.
وی همچنین بر ضرورت توجه به انقلاب صنعتی چهارم و فناوری‌های نوین تأکید کرد و گفت: ظرفیت بالایی در کشور برای تربیت نیروی متخصص در حوزه‌های دیجیتال و فناوری وجود دارد. باید از این ظرفیت استفاده کرد تا تحولات ساختاری مثبت در بخش صنعت و خدمات ایجاد شود.
منصوری با تأکید بر اهمیت پژوهش‌های کاربردی و سیاست‌محور به جای پژوهش‌های صرفاً دانشگاهی افزود: خروجی پژوهش‌ها باید در خدمت تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری قرار گیرد. هدف ما تولید مقاله دانشگاهی نیست، بلکه می‌خواهیم پژوهش‌ها منجر به راه‌حل‌های واقعی برای توسعه استان‌ها شود.
اجرای طرح‌های پژوهشی به پروژه‌های کوچک و ماندگار تقسیم شود
غضنفر امیرجلیلی، شورای پژوهشی اتاق یزد نیز بر ضرورت تدوین سازوکار اجرایی پایدار برای طرح‌های پژوهشی اظهار داشتند: یکی از مشکلات اصلی ما در اجرای پروژه‌های پژوهشی، نبود تداوم و ماندگاری است. معمولاً طرح‌ها با رفت‌وآمد افراد متوقف می‌شوند، در حالی‌که باید سازوکاری طراحی شود تا اجرای آنها به شخص وابسته نباشد و به‌صورت پایدار ادامه پیدا کند.
رئیس کمیسیون آپفن اتاق یزد با اشاره به اهمیت مرحله اجرایی پروژه‌ها افزود: اکنون لازم است پس از تعیین اولویت‌ها و عناوین پژوهشی، مشخص شود که هر پروژه چگونه و توسط چه نهادی اجرا خواهد شد. پیشنهاد ما این است که یکی از استان‌ها محور اجرای هر طرح باشد، اما این کار با مشارکت سایر استان‌ها، پژوهشگران و شورای پژوهشی پیش برود تا نتایج آن فرااستانی و اثرگذار باشد.
امیرجلیلی ادامه داد: پروژه‌های بزرگ باید به چند طرح کوچک‌تر تقسیم شوند تا قابلیت اجرا در دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی را پیدا کنند، این کار باعث می‌شود ارتباط صنعت و دانشگاه به‌صورت واقعی برقرار شود و هر بخش از پروژه توسط یک تیم دانشگاهی یا گروه تحقیقاتی پیش برود.
نائب رئیس اتاق یزد تأکید کرد: اگر بتوانیم ساختاری مشابه برای اجرای طرح‌های پژوهشی اتاق ایران ایجاد کنیم، نتایج به مراتب ماندگارتر و مؤثرتر خواهد بود. پیشنهاد این است که هر پروژه بزرگ، به چند پروژه کوچک تقسیم و با همکاری دانشگاه‌ها و پژوهشگران محلی اجرا شود تا پیوند صنعت و دانشگاه تقویت شود.
بهره‌گیری از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های متقابل سه استان
علی‌اصغر بیگی نایب‌رئیس اتاق یزد، با اشاره به ظرفیت‌های مشترک سه استان کرمان، یزد و اصفهان پیشنهاد کرد که با تشکیل گروه موضوعی متشکل از افراد اثرگذار هر سه استان، می‌توان فرآیند تصمیم‌گیری درباره موضوعات پژوهشی منطقه‌ای را هدفمندتر و اثربخش‌تر دنبال کرد.
رئیس کمیسیون صادرات و تسهیل تجارت اتاق یزد در ادامه افزود: با هدایت و هماهنگی موضوعات در سطح منطقه‌ای به عنوان مثال گردشگری، می‌توان شرایطی فراهم ساخت که هر سه استان از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های یکدیگر بهره‌مند شوند و در نتیجه، هم‌افزایی قابل‌توجهی در مسیر توسعه منطقه‌ای شکل گیرد.
پژوهش‌های منطقه‌ای سه استان می‌تواند الگویی برای توسعه پایدار و خلق ثروت در کشور باشد
جعفر رحمانی شمسی، عضو شورای پژوهشی اتاق یزد با اشاره به اهمیت تقویت ارتباط میان بخش خصوصی و پژوهش‌های کاربردی گفت: طی بیش از ۲۰ سال تجربه در حوزه پژوهش‌های اقتصادی و عمرانی استان، همیشه دغدغه ما این بوده که بخش خصوصی در فرآیندهای پژوهشی سهم واقعی داشته باشد.
وی افزود: با توجه به تحلیل‌های انجام شده در حوزه زنجیره فولاد و معدن، مشخص شده است که بخشی از سرمایه‌گذاری‌ها و منابع کشور به دلیل فقدان مطالعات دقیق و یکپارچه متورم شده و در آینده ممکن است پیامدهای منفی ایجاد کند. ما با استفاده از داده‌های رسمی و تحلیل دقیق، گزارشی از وضعیت زنجیره فولاد تهیه کرده‌ایم که می‌تواند به استان‌های کرمان و اصفهان نیز کمک کند تا از دوباره‌کاری و اشتباهات گذشته جلوگیری نماید.
معاون برنامه‌ریزی و توسعه اقتصادی سازمان مدیریت و برنامه ریزی یزد با اشاره به تجربه اقتصادی استان یزد در دهه‌های گذشته گفت: با وجود رشد اقتصادی بالاتر از میانگین کشور در برخی سال‌ها، بررسی‌ها نشان می‌دهد که منابع باارزش به شکل پایدار مورد استفاده قرار نگرفته‌اند. بنابراین، تاکید ما بر بهره‌گیری از فناوری، نوآوری و پژوهش‌های کاربردی است تا خلق ثروت و توسعه پایدار در استان‌ها تضمین شود.
وی اظهار کرد: همکاری پژوهشی سه استان یزد، کرمان و اصفهان، با تمرکز بر توانمندسازی، مهارت‌آموزی و مدیریت داده‌ها، می‌تواند الگویی نوآورانه برای سایر استان‌های کشور باشد و به توسعه منطقه‌ای پایدار و بهبود عملکرد اقتصادی کمک کند.
اهمیت و تأثیرگذاری همکاری‌های منطقه‌ای در فلات مرکزی ایران
فاطمه آذرنوش، مدیر مرکز پژوهش‌های اتاق بازرگانی یزد با اشاره به ظرفیت‌های استان یزد به موضوع هم‌افزایی پژوهشی میان سه استان یزد، کرمان و اصفهان پرداخت و اظهار داشت: استان‌های فلات مرکزی ایران دارای ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های مشترکی هستند که می توان در جهت توسعه زنجیره ارزش آنها هم‌افزایی ایجاد نمود، در مرحله نخست پیشنهاد می‌شود موضوعات پژوهشی میان سه اتاق به جمع‌بندی برسد و پس از آن مشخص شود که کدام مرکز محور هر موضوع باشد و در صورت نیاز، بررسی‌های دقیق‌تری نیز صورت پذیرد.
وی افزود: با توجه به اشتراکات موجود میان سه استان در حوزه‌های گردشگری، فناوری و نوآوری، لجستیک و معدن، هر یک از این محورها می‌تواند با مشارکت مشترک اتاق‌ها در جهت ایجاد ارزش افزوده دنبال شود. هدف این است که با انجام پژوهش‌های میدانی و هدایت اقدامات توسعه‌ای، نتایج پژوهش‌های منطقه‌ای به رشد واقعی در منطقه منجر شود.
این همکاری پژوهش‌محور می‌تواند به‌عنوان الگویی الهام بخش برای تعاملات منطقه‌ای سایر نقاط کشور مطرح شود؛ همچنین می‌تواند با تقویت کار منطقه‌ای و شبکه‌سازی میان پژوهشگران، زمینه را برای افزایش اثرگذاری پژوهش‌ها در تصمیم‌سازی‌های استانی و ملی فراهم کند.
شکل‌گیری سازوکار پژوهش‌محور منطقه‌ای در پهنه مرکزی کشور می‌تواند الگویی ملی شود
سیده فرزانه نادری، معاون و مشاور مرکز پژوهش‌های اتاق ایران نیز در شورای پژوهشی بیست و دوم اتاق یزد با اشاره به پیوستگی جغرافیایی، صنعتی و زیست‌محیطی استان‌های یزد، کرمان و اصفهان گفت: با توجه به هم‌پیوستگی این سه استان، می‌توان آنها را به‌عنوان پهنه مرکزی ایران در نظر گرفت و سازوکاری برای همکاری پژوهشی و منطقه‌ای میان آنها طراحی کرد. این همکاری می‌تواند به تدوین چارچوبی با عنوان «پهنه مرکزی پایدار ایران» منجر شود که مسیر توسعه را برای این منطقه روشن‌تر کند.
وی با تأکید بر اهمیت ایجاد سازوکار مشترک میان اتاق‌های بازرگانی سه استان افزود: بحث اصلی در حال حاضر این نیست که چه محور یا عنوان پژوهشی انتخاب شود، بلکه باید بر شکل‌گیری سازوکار همکاری متمرکز شویم. اگر قرار باشد هر اتاق به‌صورت جداگانه پروژه‌ای انجام دهد، در واقع همان روندهای پراکنده گذشته تکرار می‌شود. اما با ایجاد یک ساختار منسجم پژوهش‌محور، می‌توان به نتایج مؤثر و ماندگار رسید.
نادری خاطرنشان کرد: اگر این مدل همکاری منطقه‌ای در پهنه مرکزی کشور به‌درستی اجرا شود، می‌تواند به الگویی نوآورانه برای سایر مناطق با پیوستگی جغرافیایی و اقتصادی تبدیل شود. به‌ویژه در استان‌هایی که اشتراکات صنعتی یا زیست‌محیطی دارند، این الگو می‌تواند مبنایی برای توسعه پایدار و فراگیر باشد.
ظرفیت کرمان در توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان بسیار بالاست
محمدجواد رستمی، مدیر مرکز مطالعات و پژوهش‌های اقتصادی اتاق کرمان ضمن اشاره به پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های استان کرمان به وضعیت شرکت‌های دانش‌بنیان در این استان پرداخت و بیان داشت: با وجود اینکه سهم استان کرمان از جمعیت و تولید ناخالص داخلی کشور حدود ۴ درصد است، سهم شرکت‌های دانش‌بنیان این استان نیاز به افزایش دارد.
ایشان با اشاره به سخنان معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور در سفر اخیر خود به کرمان افزود: در این سفر تأکید شد که با توجه به ماهیت صادرات‌محور استان کرمان، ظرفیت‌های این منطقه بسیار بیش از وضعیت فعلی است و می‌توان با برنامه‌ریزی دقیق در یک افق دو تا سه‌ساله، شمار شرکت‌های دانش‌بنیان استان را به هزار واحد رساند. هرچند تحقق این هدف دشوار به نظر می‌رسد، اما نشان‌دهنده فرصت‌های گسترده و ضرورت تدوین برنامه‌ای منسجم و راهبردی در این مسیر است، که پیشنهاد می‌شود در حوزه‌های پژوهشی دانش‌بنیان و زمینه‌های نوآوری و فناوری اتاق کرمان محور باشد.
وی در ادامه به اقدامات اتاق کرمان در جهت تقویت ارتباط صنعت و دانشگاه اشاره کرد و گفت: با توجه به اینکه یکی از چالش‌های اصلی مراکز نوآوری و رشد دانشگاه‌ها، ضعف در ارتباط با صنعت است، افزود اتاق بازرگانی کرمان با همکاری دانشگاه‌ها یک مرکز نوآوری مشترک ایجاد کرده است. در این مرکز، میزهای ویژه برای شرکت‌های بزرگ در نظر گرفته شده تا ارتباط مستمر میان واحدهای فناور دانشگاهی، صنعت و مشاوران تخصصی اتاق برقرار شود. این طرح با هدف تقویت واحدهای فناور و انتقال دانش فنی در حال اجراست.
رستمی در پایان خاطرنشان کرد: با توجه به مزیت‌های سه استان یزد، کرمان و اصفهان در زمینه‌هایی مانند معدن، گردشگری و لجستیک، انتخاب این محورها برای همکاری‌های پژوهشی منطقه‌ای تصمیمی منطقی و آینده‌نگرانه است. امیدواریم این همکاری‌ها بر مبنای مطالعات دقیق و اصولی پیش برود تا نتایج آن ماندگار و قابل استفاده در برنامه‌های توسعه‌ای کشور باشد.
در انتخاب موضوعات پژوهشی باید از نگاه منبع‌محور فاصله بگیریم
شیما حاجی‌نوروزی، مدیر پژوهش‌های اقتصادی مرکز پژوهش‌های اتاق ایران، در نشست شورای پژوهشی اتاق یزد با اشاره به ضرورت تغییر رویکرد در انتخاب موضوعات پژوهشی استان‌ها گفت: با وجود اینکه فعالیت‌های اقتصادی سه استان اصفهان، یزد و کرمان تا حد زیادی منبع‌محور هستند و نیاز دارد که به حوزه های نوآوری و فناوری توجه گردد.
وی با اشاره به موضوع شرکت‌های دانش‌بنیان افزود: افزایش تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان به‌تنهایی نشان‌دهنده موفقیت نیست و نباید به شاخص‌های کمی بسنده کرد. بررسی‌های مرکز پژوهش‌های اتاق ایران نشان می‌دهد که از زمان طرح شعار «تولید دانش‌بنیان»، سهم دانش در ارزش افزوده و تولید ناخالص داخلی کشور تغییر محسوسی نداشته و پیچیدگی اقتصاد نیز رشد چشمگیری نداشته است.
حاجی‌نوروزی تأکید کرد: اگر هدف ما انتخاب پروژه‌های مؤثر و آینده‌نگر است، باید نگاه خود را از کمیت‌گرایی به سمت کیفیت و اثرگذاری تغییر دهیم. در حالی‌که دولت افزایش تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان را به‌عنوان شاخص موفقیت تلقی می‌کند، بخش خصوصی باید معیارهایی فراتر از آمار و ارقام کمی در نظر بگیرد تا این طرح‌ها واقعاً به بهبود بهره‌وری و ارتقای سطح نوآوری منجر شوند.
حضور تشکل‌های ملی در پروژه‌های پژوهشی استانی به اعتبار و دقت نتایج کمک می‌کند
محمد اسکندری، مدیر دبیرخانه کمیته حمایت از کسب‌وکار اتاق ایران با تأکید بر اهمیت بهره‌گیری از ظرفیت تشکل‌های ملی در اجرای پروژه‌های پژوهشی استانی گفت: اگر قرار است پروژه‌ای با رویکرد ملی اما در محوریت یک استان اجرا شود، لازم است از تشکل‌های سراسری مرتبط با آن حوزه در قالب تیم پژوهشی یا ناظر استفاده شود تا کار عمق و دقت بیشتری پیدا کند.
وی توضیح داد: برای نمونه، اگر موضوع مورد مطالعه زنجیره ارزش مس باشد، باید از ظرفیت انجمن ملی مس بهره گرفته شود، یا در حوزه فولاد، تشکل‌های تخصصی فعال در زنجیره ارزش فولاد در جریان پژوهش قرار گیرند. بیشتر تشکل‌های ما ماهیت صنفی دارند و هنوز به‌صورت شبکه‌ای یا فدراسیونی عمل نمی‌کنند، اما می‌توان اعضای حلقه‌های مختلف زنجیره را در قالب تیم‌های پژوهشی همراه کرد.
اسکندری افزود: حضور این تشکل‌ها در فرایند پژوهش، علاوه بر غنای داده‌ها، موجب صحت‌سنجی بهتر اطلاعات و افزایش اعتبار خروجی کار خواهد شد. به نظر می‌رسد چنین رویکردی می‌تواند تعامل میان بخش خصوصی و مراکز پژوهشی را تقویت کند و مسیر تصمیم‌سازی‌های دقیق‌تر را هموار سازد.
دیدگاه ها توسط مدیر سایت بسته شده اند.