صندوق ضمانت صادرات

واردکنندگان می توانند در خصوص وضعیت اعتباری تأمین کنندگان از صندوق تقاضای اعتبارسنجی نمایند. در این صورت صندوق پس از سفارش به موسسات اعتبارسنجی کننده، گزارش دریافتی را بدون تفسیر عیناً به واردکننده ارائه می نماید. در اینگونه موارد هزینه اداری که جهت اعتبارسنجی و تعیین سقف و اعلام آمادگی برای پوشش دریافت می شود، از واردکننده دریافت نشده و فقط هزینه مربوط به موسسه اعتبارسنجی کننده و مالیات بر ارزش افزوده ان دریافت می گردد.

صادرکننده یا خریدار می توانند تصویری از صورتهای مالی حسابرسی شده مربوط به خریدار خارجی را به صندوق ارائه نمایند تا با بررسی آنها وضعیت مالی خریدار مشخص و سقف اعتباری برای وی تعیین شود. صحت این صورت های مالی طی استعلامی از حسابرس وی تأیید خواهد شد. برای خریداران عراقی، افغانی و کشورهای CIS که در مورد آنها اطلاعات مدونی و قابل اتکایی موجود نیست و بطور معمول نیز نسبت به تنظیم صورتهای مالی و حسابرسی آنها اقدام نمی نماید، میزان خرید قبلی از شرکت های ایرانی نیز می تواند مبنای تصیمیم گیری جهت تعیین سقف باشد. در این خصوص ضمن استعلام از شرکت های ایرانی که این خریدار خارجی از آنها خرید نموده و دریافت مدارک مثبته، میزان کارکرد به تفکیک سال مشخص شده و میانگینی از کارکرد سالانه مبنای تصمیم گیری جهت تعیین سقف اعتباری می باشد.

تصریح قانونگذار در بند “ب” ماده ۵ قانون چگونگی اداره صندوق ضمانت صادرات ایران، مفاد مصوبات هیات محترم وزیران هیات محترم وزیران ، شورای پول و اعتبار و نهایتاً آیین نامه ظهرنویسی و صدور ضمانت نامه از طرف بانک ها (مصوب جلسه مورخ ۲۸/۱۰/۱۳۹۰ کمیسیون اعتباری بانک مرکزی ج.ا.ا. )ضمانت‌نامه‌های صندوق از جمله وثایق قابل قبول سیستم بانکی جهت تضمین تسهیلات اعطایی به صادرکنندگان می‌باشد.

اولین گام برای دریافت ضمانتنامه اعتباری، ارایه درخواست ذینفع ضمانتنامه (بانک/موسسات مالی اعتباری/ تولیدکننده محصولات صادراتی) به صندوق می باشد. برای این منظور و قبل از هر اقدامی میبایست درخواست اعتبار متقاضی در بانک مربوطه مطرح و پس از تصویب به این صندوق ابلاغ گردد .بدیهی است در متن درخواست بانک می بایست به نکاتی از قبیل مبلغ تسهیلات، مدت اعتبار و نرخ سود تسهیلات، اشاره شده باشد.
پس از تصویب اعطای تسهیلات برای متقاضی در بانک، ارایه درخواست به صندوق ، تکمیل مدارک و اعتبارسنجی متقاضی و طرح موضوع در ارکان اعتباری صندوق، مبلغ و شرایط ضمانت نامه قابل صدور به متقاضی ابلاغ و پس از انجام وثیقه سپاری و واریز کارمزد، ضمانت نامه مربوط صادر و در اختیار بانک قرار می گیرد.

ضمانت نامه های اعتباری صندوق کارکرد وثیقه ای دارند و بمنظور تضمین بازپرداخت تسهیلات مصوب سیستم بانکی- سرمایه در گردش صادراتی- برای صادرکنندگان ایرانی(اعم از شخص حقیقی و حقوقی) و بنا به درخواست تامین مالی کننده صادر می شوند.

زمانی که صادرکننده ایرانی برای تامین مواد اولیه مورد نیاز خود، قصد تامین و خرید اعتباری از تولیدکننده های داخلی را داشته باشد.

متقاضی ضمانت‌نامه‌های اعتبار تولیدی باید دارای سابقه صادراتی به نام خود باشد و در پایان دوره اعتبار و بهنگام تسویه ضمانت‌نامه باید مدارک صادراتی حداقل معادل ارزش ضمانت‌نامه ارائه نماید.

تولید کنندگان اصلی دارای پروانه تولیدی و یا شرکت‌های توزیع وابسته آنها و یا شرکت‌های تعاونی وابسته جهت صادرات.( در همین راستا ارایه پروانه بهره‌برداری، جواز مربوط به توزیع کالا و همچنین اساسنامه ، شرکت نامه ، روزنامه رسمی مربوط به تعیین اعضای هیات مدیره و صاحبان حق امضاء الزامی خواهد بود.)

به استناد تصمیم جلسه مورخ ۰۱/۰۹/۱۳۹۴ هیات محترم وزیران، نرخ کارمزد قابل اخذ برای صدور ضمانت نامه اعتباری بمنظور تضمین بازپرداخت تسهیلات مصوب برای هریک از صادرکنندگان ، تابع دوره اعتبار مورد درخواست(دوره تامین مالی مورد نظر بانک/ تامین مالی کننده) و گروه اعتباری متقاضی می باشد.

از زمان پرداخت تسهیلات

خیر، تضمین صندوق صرفاً شامل تسهیلات اعطایی پس از تاریخ صدور ضمانت نامه اعتباری خواهد بود.

متعاقب ارایه درخواست تمدید دوره بازپرداخت از سوی ذینفع ضمانت نامه، بررسی و موافقت ارکان تصمیم گیر صندوق و واریز کارمزد تمدید از سوی صادرکننده ، تمدیدیه مورد درخواست بانک صادر و ارسال خواهد شد.

براساس نوع بیمه نامه درخواستی از سوی صادرکننده (خاص یا کل گردش صادرات)، رتبه ریسک کشور خریدار، رتبه اعتباری خریدار (فقط خاص صادرات)، تعداد خریداران به همراه تعداد کشورهای تحت پوشش و مبلغ کل تحت پوشش (فقط کل گردش صادرات) و نهایتاً دوره پرداخت تعیین می شود. صادرکنندگان می توانند از محاسبه گر حق بیمه کوتاه مدت در بخش خدمات الکترونیک سایت صندوق تعبیه شده است استفاده نمایند.

أ‌. بیمه نامه خاص: صدور این بیمه نامه به منظور پوشش یک قرارداد و یا اعتبار اسنادی مشخص است و تا پایان زمان اعتبار قرارداد یا زمان سررسید پرداخت و وصول وجوه صادراتی بیمه نامه اعتبار دارد. در صورت تمدید دوره پرداخت قرارداد یا اعتبار اسنادی تحت پوشش، دوره اعتبار آن قابل تمدید است.

ب‌. بیمه نامه کل گردش صادرات: دوره اعتبار این بیمه نامه یکسال شمسی از زمان صدور آن است و پس از اتمام آن قابل تجدید است. دوره اعتبار این بیمه نامه در حقیقت زمان مجاز برای استفاده از پوشش آن را مشخص می نماید و در صورت ارائه پوشش برای یک محموله خاص، اعتبار نامه شمولیت صادر شده تا پایان دوره پرداخت مربوط به آن محموله می باشد.

این بیمه نامه در وهله اول صرفاً شامل شرایط عمومی که شرایط کلی روابط بین بیمه گذار و صندوق را مشخص می نماید، بوده و صادر می گردد. در طی دوره اعتبار آن صادرکننده محموله های مربوط به خریدارانی را که قبلاً بابت آنها سقف اعتباری تعیین شده است به صندوق گزارش نموده و تقاضای پوشش آنها را می نماید. صندوق با صدور یک نامه شمولیت که در واقع الحاقیه ای بر بیمه نامه کل گردش صادرات است که در آن شرایط خصوصی مربوط به محموله صادراتی (شامل مبلغ، شرایط پرداخت و …) ذکر می گردد. در واقع با صدور این نامه شمولیت اعلام می گردد که محموله ویژه که مشخصات آن ذکر شده است تحت شمولیت بیمه نامه اصلی قرار می گیرد.

صادرکننده از زمان (هر) سررسید پرداخت حداکثر ۵۰ روز مهلت دارد تا پس از عدم دریافت وجه از خریدار، اعلام خسارت نماید. از زمان وصول اعلام خسارت و مشروط به ارائه کلیه مدارک مربوط به محموله تحت پوشش، برای بیمه نامه های خاص صادرات و برای بیمه نامه های کل گردش صادرت به طور میانگین ۴ ماه دوره انتظار خسارت وجود دارد. این دوره به منظور تکمیل مدارک و بررسی آن در واحد خسارت صندوق در نظر گرفته شده است و در پایان این پروسه اعلام می گردد که آیا بیمه گذار محق دریافت خسارت است یا خیر. در صورت محق بودن، صادرکننده می باید حقوق و عواید خود در مورد قرارداد فروش یا اعتبار اسنادی تحت پوشش به صندوق منتقل نموده و سپس چک خسارت را دریافت نماید.

در حال حاضر جهت کمک به تسهیل دریافت حق بیمه، صندوق می تواند حق بیمه خود را به یکی از ارزهای اصلی (یورو یا دلار) با ماهیت و نرخ های برابری متفاوت دریافت نماید لیکن بر مبنای متون بیمه نامه ها، پرداخت خسارت نیز بر مبنای نوع و ماهیت ارزی که با آن حق بیمه دریافت شده، پرداخت می گردد.

بیمه نامه سرمایه گذاری صندوق صرفا ریسک های سه گانه سیاسی شامل محدودیت در نقل و انتقال ارز، جنگ و اغتشاشات و آشوبهای داخلی، سلب مالکیت و اقدامات تبعیض آمیز دولت میزبان می باشد و لذا ریسک های تجاری پروژه سرمایه گذاری و نرسیدن به نرخ بازده سرمایه گذاری مورد انتظار در زمره ریسک های تحت پوشش نمی باشد.

صندوق ضمانت صادرات ایران انواع ضمانت نامه های مبتنی بر قرارداد پیمانکاری، پروژه های صادراتی را با ترکیب وثایق و نرخ های مناسب، صادر می کند. صدور این نوع ضمانت نامه به صورت مستقیم به ذینفعی کارفرمای خارجی یا بانک وی و یا به صورت غیر مستقیم برای صدور ضمانت نامه های متقابل انجام می شود البته منوط به آنکه ضمانت نامه های صادره مورد پذیرش کارفرمایان/بانک خارجی قرار گیرند.

در صورتیکه پیمانکار ایرانی صرفا در قالب قرارداد EPC صورت وضعیتهای خود را از کارفرمای خارجی دریافت می کند می بایست همزمان با صدور بیمه نامه خاص صدور خدمات فنی و مهندسی نسبت به پیش پرداخت معادل ۱۰ الی ۲۰ درصد کل حق بیمه اقدام و الباقی حق بیمه به تدریج با پیشرفت پروژه متناسب با هر صورت پرداخت گردد.