ستاد بهره‌وری آب کشاورزی استان یزد به‌منظور بررسی راهکارهای تحقق شعار سال برای افزایش بهره‌وری آب در بخش کشاورزی استان یزد تشکیل جلسه داد.
به گزارش روابط‌عمومی اتاق بازرگانی یزد در این جلسه اعضای این ستاد از نهادهایی مانند سازمان جهاد کشاورزی، آب منطقه‌ای استان، نظام‌مهندسی کشاورزی و استانداری حضور داشتند.
محمدرضا پاکدل مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری در ابتدای این نشست به اهمیت بحث امنیت غذایی اشاره کرد و گفت: امنیت غذایی مردم از مهم‌ترین مواردی است که باید به آن توجه ویژه شود. در همین راستا بحث انرژی و پیک‌بار و تأثیر آن در بخش کشاورزی نیز از سال‌های گذشته مطرح شده که باید موردتوجه قرار گرفته و اقدامات پیشگیرانه صورت گیرد.
معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی جهاد کشاورزی یزد در این نشست با اشاره به دیدگاه مقام معظم رهبری در خصوص مسئله آب در یزد گفت: در استان یزد چند چالش عمده در موضوع آب داریم؛ از یک سو تنش آبی در تولید محصولات کشاورزی داریم یعنی نیاز آبی ما با همین سطح آبی نیز تأمین نمی‌شود. از طرفی بیلان منفی سفره‌های آب زیرزمینی از مواردی است که با آن روبرو هستیم.
اکبر شیخ علی‌شاهی افزود: در چند دهه اخیر در استان اتفاقات خوبی در حوزه آب رخ‌داده است. البته مسئله فقط موضوع آب بیشتر در بخش کشاورزی نیست؛ بلکه امنیت غذایی و بحث حفظ فضای سبز نیز اهمیت دارد. استان یزد استانی صنعتی است در نتیجه، نیاز ما به فضای سبز بیشتر شده به‌گونه‌ای که بتوان حیات را در منطقه ادامه داد.
وی تأکید کرد: تنها راه ممکن برای رویارویی با این موضوعات افزایش بهره‌وری است. یزدی‌ها همیشه در حوزه آّب بهره‌ور بوده‌اند؛ اما بحث ناترازی انرژی و خاموشی چاه‌های کشاورزی زیان‌های زیادی به بخش کشاورزی وارد کرده است.
معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی جهاد کشاورزی با اشاره به تأکید استاندار به این موضوع گفت: استاندار هم تأکید داشتند که بخش کشاورزی در موضوع ناترازی انرژی مستثنی شود. پیگیری‌هایی انجام شده که بخش کشاورزی از این مسئله حذف شود اگر چه ما به دنبال راه‌های جایگزین هم هستیم.
در محصولات گلخانه‌ای در کشور دارای جایگاه و رتبه هستیم
مسئول کمیته بهره‌وری و استادیار مرکز ملی تحقیقات شوری نیز در این جلسه به بررسی سیمای کشاورزی استان پرداخت و گفت: در استان یزد ظرفیت‌های صادراتی بسیار خوبی داریم از جمله محصولاتی مانند پسته، محصولات گلخانه‌ای، رناس، زعفران، انار و همچنین گوشت مرغ و تخم‌مرغ از ظرفیت‌های صادراتی استان هستند.
محمدحسن رحیمیان ادامه داد: طی سال‌های اخیر الگوی کشت استان دستخوش تغییراتی شده؛ درگذشته الگوی کشت محصولات زراعی و باغی هماهنگی داشت؛ ولی الان این الگو تغییر منفی داشته است. به‌هرحال در محصولات باغی اگر چه به سمت کشت پسته رفته‌ایم؛ اما همچنان بهینه‌سازی مدنظر است، در زراعت نیز باید به سمت محصولات کم آب خواه برویم.
وی افزود: در محصولات گلخانه‌ای در کشور دارای جایگاه و رتبه هستیم و در زمینه تولیدات دام و طیور شرایط به شکلی است که صادرات به خارج استان داریم و اشتغال در استان ایجاد شده؛ اما تأمین خوراک و تأمین علوفه از طریق واردات علوفه صورت می‌گیرد.
رحیمیان در خصوص موضوع آب در استان یزد نیز گفت: علی‌رغم رشدی که صورت‌گرفته اما با کاهش منابع آبی روبرو بودیم به‌گونه‌ای که حجم آب موجود برای هر هکتار زمین تحت کشت طی دو دهه بیش از 35 درصد کاهش داشته است و کشاورز باید خود را با آن تطبیق دهد. میانگین شوری آب زیر زمینی نیز طی دو دهه افزایش داشته است به شکل موردی مثلا شوری آب دشت مروست طی 22 سال بیش از 2 دسی زیمنس بر متر افزایش داشته است.
وی تأکید کرد: شوری آب تبعات بسیار زیادی دارد از جمله تأثیر بر عملکرد به شکل مستقیم و کاهش بایومس گیاه و از طرفی افزایش استفاده از آب را به دنبال خواهد داشت. آب شوری به سمت تخریب اراضی هم خواهد رفت و خاک باروری خود را از دست خواهد داد
مسئول کمیته بهره‌وری افزود: از لحاظ کیفیت آب از این دید که سهم منابع آب شوری در بخش کشاورزی داریم، بسیار بالاست. در استان باتوجه‌به شرایط شوری آب کشاورزی در کنار استان‌های خراسان جنوبی و بوشهر، جزء 3 استان اول کشور هستیم. 72 درصد محصولات کشاورزی استان در کلاس 2 دسی زیمنس شوری قرار دارد.
رحیمیان تأکید کرد: طی دو دهه اخیر سطح زیر کشت استان کاهش اما افزایش تولید داشتیم. نمودار آب مصرفی در دو دهه گذشته از سال 79 تا 1400 افزایش بهره وری آب و بهره وری زمین را نشان می دهد. همه این ها در شرایطی اتفاق افتاده که همکاری بخش کشاورزی با طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی داشتیم.
رویکردهای بخش کشاورزی استان در تدوین سند بهره‌وری آب
رحیمیان رویکردهای بخش کشاورزی استان در تدوین سند بهره‌وری آب را مواردی از جمله بهبود کارایی مصرف آب از منابع آبی قابل‌برنامه‌ریزی، توسعه کشت محیط‌های کنترل شده گلخانه، حذف محصولات پرآبخواه و حرکت به سمت اصلاح الگوی کشت، اجرای سیستم نوین آبیاری، گسترش صنایع تبدیلی و تکمیلی به‌منظور افزایش جذب مواد خام و کاهش ضایعات محصولات کشاورزی و… برشمرد.
وی با تأکید بر اینکه در این سند باید به آب قابل‌برنامه‌ریزی توجه شود گفت: در بحث آب قابل‌برنامه‌ریزی باید آینده را هم دید و اثر تغییر اقلیم را در نظر گرفت. اگر آب قابل‌برنامه‌ریزی بر اساس آینده‌نگری باشد می‌توانیم اصلاح کنیم و بهبود ببخشیم.
رحیمیان در بخش دیگری از سخنانش به چالش‌های اقتصادی کلان حوزه کشاورزی استان اشاره کرد و گفت: در این زمینه با چالش‌هایی مانند محیط کسب‌وکار و زیرساخت‌هایی مانند برق و آب، خاموشی چاه‌ها و خسارت‌های ناشی از آن، دستورالعمل نحوه اجرای مواد 27 و 28 توزیع عادلانه آب و همچنین چالش بازارهای محلی آب و نگرانی بخش کشاورزی بابت آب فروشی و از دست رفتن منابع آبی حوزه کشاورزی و تنش شدید آبی بر دشت های استان و فرایند خلع ید اراضی دولتی روبرو هستیم.
وی تأکید کرد: بااین‌حال سیستم‌های نوین آبیاری ابزارهای ما هستند که باید در مدیریت مصرف آب در نظر گرفته و به شکل بهینه استفاده شود در کنار افزایش بهره‌وری و توسعه سیستم‌های نوین آبیاری باید راندمان آبیاری را از 40 درصد تا 60 درصد برسانیم و در راستای آن امنیت غذایی را نیز تامین کنیم.
رحیمیان تصریح کرد: بهره‌وری باید از یک اصطلاح به یک باور تبدیل و نهادینه شود و این نیازمند همگرایی بین همه نهادها و دستگاه‌هاست.
یزدی از بخش حفاظت بهره‌برداری آب منطقه‌ای استان نیز به کاهش پتانسیل چاه‌ها در استان یزد اشاره کرد و گفت: در شاخص‌های جهانی اگر 40 درصد آب تجدیدپذیر استفاده شود، شرایط مناسب است؛ اما اگر 70 درصد برداریم دچار آسیب هستیم و اگر همه آن را استفاده کنیم دچار تنش هستیم استفاده بیش از حد هم یعنی دچار کمبود هستیم. ما در حال حاضر دوبرابر از آب‌های تجدیدپذیر برداشت میکنیم. روند کاهشی نشان می‌دهد که پتانسیل چاه‌ها کم شده است به‌عنوان‌مثال در شهرستان ابرکوه از 600 چاه 250 زیر پروانه تعدیل بهره‌برداری می‌کنند. در واقع برنامه‌های صرف جویی ما عقب‌تر از وضعیت آبخوان است.
عباس زارع مجری برنامه یزد بهره‌ور پایلوت ملی بهره‌وری نیز در این بخش گفت: اگر بیاییم در حوزه کشاورزی و آب با زبان اقتصاد صحبت کنیم تلنگرهایی به ما وارد می‌شود. در مطالعات یزد بهره‌ور بر اساس ارزش روز آب و انرژی مطالعاتی صورت‌گرفته و ارزش دو نهاده آب و انرژی در ارزش تولید ناخالص استان استفاده می‌شود 300 همت است تمام GBP که استفاده میکنیم 200 تا 250 همت است. در حوزه آب ارزش آب چیزی حدود 150 همت و معادل نصف ارزش آب و انرژی است. پس باید در کنار آمار و ارقام، ادبیات پول و اقتصاد نیز به آن اضافه شود.
فهیمه اسلامی کارشناس جهاد کشاورزی نیز به این موضوع اشاره کرد که: 27 کشور پیشرفته دنیا سیاست مشترک کشاورزی تا سال 2027 تعریف کرده اند. در آن اشاره شده که علی رغم اهمیت تولید مواد غذایی درآمد کشاورزان 40 درصد کمتر از سایرین هست یعنی مهم هست که نگاه درآمدزایی و اقتصادی نباید به آن شود. موضوع دیگر شکاف زمانی بین تقاضای مصرف کننده و توانایی کشاورز برای ارائه آن است، مشکلی که با آن روبرو هستیم.
مباحثی مانند نذر آب، بازار آب، میزان موجودی آب در استان و نقش آن در افزایش بهره‌وری از دیگر مواردی بود که در این جلسه مورد بررسی قرار گرفت.
اخبار مرتبط
دیدگاه ها توسط مدیر سایت بسته شده اند.